Knyaze İbrahim ve Kürtler

1913'den 1993'ün sonuna kadar süren, kendisine ayrılan zaman içinde, Abidin Dino yüzyılı bir ucundan öbürüne geçti: Bir yıldız gibi. Bir gazeteci, bir yazar, bir şair, bir ressam, bir heykeltıraş, büyük bir sanatçı gibi. Herkesle eşit eşite davrandı. Özellikle arkadaşlarıyla. Dostlarıyla. Yoldaşlarıyla. Yolcanlarıyla. Sevdiklerinin kendisine sadece adıyla hitap etmelerini istedi: Abidin. Ne "sayın"ın öngelmesine ne "bey"in son gitmesine tahammül edebildi. Eşitlikten yana olmayı bizzat kendi yaşamında gösterdi. Başka örnekleri de var bunun elbette. Abidin'i 1970'lerin başında tanıdım. 1980'lerin Paris'inde arkadaşlığımız düzenli görüşmelerle perçinlendi: Her on beş günde bir, bazen daha sık, bir araya geldik. Çoğunlukla eşi Güzin'le birlikte oturdukları ev-atölyelerinde. Abidin için resim ve heykel atölyesi olan ev-mekân, Güzin için yazım -atölyesi görevini yerine getiriyordu. Güzin'in yazıları/makaleleri, bilimsel çalışmaları, kitapları, çevirileri bunun ispatıdır/tanıklarıdırlar. Abidin'le karşılıklı konuşmalarımız yanında zaman zaman belli bir konuda, örneğin bir sergisi vesilesiyle, gazeteci yöntemiyle ciddi hem de ne kadar ciddi söyleşiler yaptığım da oldu. Ciddilik Abidin'in söyleşiye verdiği önemden kaynaklanıyor. Öyle teybe kaydedilenlerin çözülerek yayınlanmasına asla yanaşmazdı. Teybe kaydedilenler önce dikkatlice yazılırdı. Sonra bu metni Abidin alırdı ve üzerinde bazen bir haftadan uzunca bir zaman çalışırdı: Nakış gibi işlerdi metni. "İyi olduğuna" inanınca bana telefon ederdi: "Gel, görüşelim!" Metni gördüğümde müthiş sevinirdim: Çünkü söyleşimizin ötesine geçerdi genellikle Abidin: Hem yeni şeyler eklerdi/anlatırdı. Hem bir sözcüğün yerine daha iyisini bulup yerleştirmiş olurdu: Ve nihayet yayınlandığında söyleşi bir içim suydu artık. Söyleşilerimizin ciddiliği buradan geliyor. Şunu da eklemeliyim, kimi konuda söyleşi yapmadan önce benim bizzat bazı tarihleri, bazı konuları, bazı isimleri araştırmam. Ya da araştırmayı söyleşi sonuna bırakmam gerekiyordu. Abidin'in çalışma yöntemimde beğendiği noktalardan biri buydu. Araştırmam, meselenin aslına/özüne inmeye yarıyordu uğraşma isteğim. Bizzat kendisi de beni kimi konularda araştırmaya, daha çok araştırmaya özendiriyordu. Bunun örneklerini bu çalışmada göreceksiniz. Dahası da var: Benim Türkiye'de Osmanlı İmparatorluğu'ndan günümüze, işçi hareketi tarihi üzerine aralıksız çalıştığımı, araştırma ve incelemeler yaptığımı bildiği için, bu alanda da bir şey okusun, bir şey gözüne çarpsın, bir şey duysun, mutlaka beni bilgilendirir ve kimi zaman "Bir de şu kaynağa bir göz at!" derdi. Veya daha önemlisi işime yarayacak kaynağı bizzat çıkarır verirdi. Sunuyu uzatmadan söyleyeyim, Abidin'i tanıtmak, sevenlerine anımsatmak için burada onunla yaptığım söyleşilere yer veriyorum. Bu söyleşilerin kimine zaman zaman eşi Güzin Dino da katıldı. Bunları okuduğunuzda Abidin'in yaşamı/hayatı ve sanatı üzerine daha derinlemesine bilgilere sahip olacaksınız. Onu biraz daha iyi tanıma olanağını da bulabileceksiniz sanıyorum. Söyleşilerle birlikte Abidin ve sanatına ilişkin yazılarıma da yer veriyorum; aynı amaçla: Onu daha yakından tanıtmak umuduyla. Bu söyleşi ve yazılar Abidin Dino'nun özgeçmişine ilişkin daha ayrıntılı ve daha kapsamlı bir çalışmamın bir yerde ilk kilometre taşları olarak da algılanabilirler. Umarım dikkatinizi çeker. Ve yeri doldurulamaz Abidin'i anmak için bir vesile olur.